Achter De Zwarte Bergen
Het bewogen leven van Graaf Anton Devier
Anton Devier (1682-1745) was een Portugese jood uit Amsterdam. Op jonge leeftijd ontmoette hij tsaar Peter de Grote, een ontmoeting die zijn leven dramatisch veranderde. De documentaire Achter De Zwarte Bergen is een zoektocht naar de joodse Amsterdammer die zijn sporen in Rusland achterliet; naar een man die diep viel maar weer opstond; naar een opportunist die het lot in eigen hand nam en opklom van Amsterdams straatschoffie tot een van machtigste mannen van het Russische rijk.
Anton Devier is in 1682 in Amsterdam als Antonio Vieyra geboren. Op vijftienjarige leeftijd ontmoet hij Peter de Grote. Hij treedt in Russische dienst en verandert zijn naam in Anton Devier. Meegaand als een kameleon, maar onbuigzaam, gaat hij zijn weg en wordt vaandrig, generaal-commissaris, gevangene en graaf.
Over Anton Devier is veel gespeculeerd. Hij is een bijna mythische figuur wiens leven leest als een aaneenschakeling van dramatische wendingen, een jongensboek haast. De filmmakers Edwin Trommelen en Oleg Aklas gaan naar de plaatsen waar Devier is geweest en waar hij zijn sporen heeft achtergelaten: van Amsterdam, via Sint Petersburg naar Siberië. Ze laten mensen aan het woord die direct of indirect iets met hem van doen hebben: een schrijver, een filmregisseur, een historicus, een acteur, een verre nazaat. Allen belichten vanuit hun eigen perspectief een deel van het verhaal van Anton Devier. Het dagelijkse leven in Sint Petersburg is tot op heden doordesemd van Deviers geest. De majestueuze stad aan de Neva wordt als het ware de tweede hoofdpersoon in Achter de zwarte bergen.
De mengeling van historische en persoonlijke verhalen maken dat de film meer is dan een portret van één persoon. Door de verhalen in moderne beelden te vatten toont Achter de zwarte bergen dat eigenschappen als zucht naar avontuur, overlevingsdrang en doorzettingsvermogen een echo kunnen hebben die nog altijd nagalmt…