Filmarchieven

In oktober 2004 ben ik met financiële ondersteuning van het ThuisKopie Fonds naar Moskou gereisd om research te doen voor mijn documentaire project “Nederland door de ogen van de Sovjet-Unie”. Het project staat hieronder beschreven. In en rond Moskou heb ik drie belangrijke Russische archieven bezocht: het Russisch Staats Archief voor Film en Foto Documenten (RGAKFD) te Krasnogorsk; het archief van de Staatstelevisie en -radio (Gosteleradio) in Moskou; het Staats Film Fonds (Gosfilmofond) in Belye Stolby.

Het materiaal was onvoldoende om de documentaire te maken die ik voor ogen had, wat uiteraard niet wil zeggen dat er geen interessante onderwerpen bijzaten. De inventarisatie van film- of televisiefragmenten over Nederland heeft bijna 400 items opgeleverd. Van deze items heb ik een korte beschrijving. 60 Items heb ik daadwerkelijk bekeken, deze heb ik uitgebreider beschreven.

Ik heb de fragmenten ingediend in de volgende hoofdstukken:

Mocht u geinteresseerd zijn in de lijst, dan kunt u via contact met mij opnemen.

Nederland door de ogen van de Sovjet-Unie

Een researchvoorstel voor een documentaire

De Verenigde Staten hebben Irak bevrijd van Saddam. Nederland liep erachter aan. De politici deden voorkomen alsof we geen keuze hadden. Amerika is als enig overgebleven supermacht de morele scherprechter en verdedigt de vrijheid en westerse waarden.

Rusland kijkt toe. Gefrustreerd over de rol aan de zijkant. Ten tijde van de Sovjet-Unie was dat wel anders. Het was geen prettig regime, maar er werd wel tegengas gegeven. Amerika had rekening met de Sovjets te houden. En voor de westerling was er een alternatief, een andere benadering, een andere invalshoek.

Vanuit deze andere benadering wil ik de Sovjet filmarchieven doorspitten op zoek naar fragmenten over Nederland. Vooral de oude nieuwsarchieven bevatten denk ik een schat aan materiaal. Ik wil me hierbij concentreren op de naoorlogse periode.

De volledig uit archiefmateriaal bestaande film kan vele verrassingen opleveren. Hij zal bol staan van sovjetrethoriek, die ons doet glimlachen of juist een cynische reactie ontlokt. Het zal soms onwerkelijk overkomen. Maar het andere standpunt zal zaken van nationaal belang aan het licht brengen die wij allang zijn vergeten, of die we hebben verdrongen. Zoals de overdracht van Nieuw Guinea aan Indonesië, de grote stakingen begin jaren 60 en de vestiging van het militaire hoofdkwartier van de NAVO in Limburg. De afstand in jaren tot sommige gebeurtenissen maakt het mogelijk een objectiever standpunt in te nemen. In vele gevallen zullen wij ons afvragen of het allemaal propaganda was van de Sovjets, anderzijds constateren we wellicht dat de blik vanuit een andere benadering ook reële zaken aansneed.

Naast dergelijke grote gebeurtenissen zullen er ook wel kleinere items voorhanden zijn. Op het gebied van sport, uitwisselingen, muziek en dergelijke. De schaker Botwinnik in IJmuiden, Hans van Helden in Alma Ata, Bolland en Bolland in Leningrad. Ofwel, een caleidoscoop van het naoorlogse Nederland, met grote en kleine gebeurtenissen die ons tot lachen aanzetten of juist doen nadenken.